Malbecs proeven in Mendoza
De stad Mendoza, gelegen aan de voet van de Andes op ongeveer duizend kilometer ten westen van Buenos Aires, is beslist geen suffige provincieplaats. Inclusief randgemeenten wonen er meer dan een miljoen mensen, de boomrijke straten hebben een keur aan winkels en per hoofd van de bevolking vind je er de meeste wetenschappers van Argentinië. Bovendien bevindt zich in een enorme halve cirkel rondom Mendoza de grootste wijnregio van Argentinië, met uitstrekte druivenakkers en tientallen, doorgaans grote, soms spectaculaire kelders - waarvan één met een Nederlandse signatuur.
ARGENTINIË
Wie vanuit Mendoza in zuidwestelijke richting rijdt, parallel met de Andes en over doorgaans smalle, stille wegen, bereikt na ongeveer anderhalf uur de vineuze hotspot van Argentinië. Een immense, brede vallei waar tot 25 jaar terug vrijwel geen druivenstok groeide, maar waar nu de hoogste wijngrondprijzen van het land worden betaald. Het gebied heet Uco Vallei en de pionier daar was een Nederlander, Mijndert Pon. Na eerst elders in tangoland vlees- en fruitfirma’s te hebben gesticht, kocht deze telg uit een bekende ondernemersfamilie begin jaren negentig enkele honderden hectaren in Uco, met als doel een wijngoed te beginnen. Hij doopte dit Salentein, net als zijn andere bedrijven. Argentijnen verklaarden Mijndert aanvankelijk voor gek, want het hooggelegen dal werd te koud geacht voor wijnbouw. ’s Winters kan het er vriezen en sneeuwen, tijdens de lange, droge zomer koelt het vrijwel elke nacht af met zo’n 20 graden en het is er winderig. Maar Mijndert had zich goed laten adviseren, zette door en bewees dat Uco Vallei als wijnstreek uitmuntend is.
WIJN MET KUNST
Het Argentijns-Nederlandse domein kreeg een prachtig keldercomplex. De bezoekers - inmiddels tienduizenden per jaar - die via de lange, haakse, door druivenstokken omzoomde oprijlaan arriveren, zien eerst Stonehengeachtige sculpturen. Daarachter staat geen conventioneel wijngebouw, maar een mooi museum, waar Mijndert zijn privéverzameling van voornamelijk eigentijdse Argentijnse kunst en klassieke Hollandse schilderijen heeft ondergebracht. De collectie is van wereldklasse. In een zijvleugel van het complex, Kilka ofwel ‘Welkom’ gedoopt, functioneert bovendien een groot restaurant. Recht achter het museum, en gescheiden daarvan door een wijngaard, staat de eigenlijke wijnkelder, eveneens opmerkelijk van vorm. Op negen meter diepte liggen daar, in een hoge, bijna tempelachtige ruimte circa vijfduizend rijpingsvaten, alle van Frans eikenhout. Elke gast van Salentein eindigt zijn of haar bezoek ook ondergronds, in een van de proeflokalen.
MALBEC, MENDOZA’S SPECIALITEIT
Een rode wijn die altijd geschonken wordt, is Malbec, de grote specialiteit van Mendoza. Want met het gelijknamige blauwe druivenras is alleen al in de Uco Vallei ruim tienduizend hectare beplant. Halverwege de 19e eeuw werden malbecplantjes uit Frankrijk gehaald door een regeringsfunctionaris die opdracht had Mendoza’s toen sluimerende wijncultuur te ontwikkelen. Ter plekke kreeg het ras als bijnaam ‘uva francesca’. Tegenwoordig is binnen de provincie Mendoza meer dan 25 duizend hectare met met malbec bedekt, circa het viervoudige van heel Frankrijk. Vrijwel alle velden worden geïrrigeerd via rivieren die smeltwater ontvangen uit de nabije Andes. Regen valt er weinig - vandaar dat de meeste huizen voorzien zijn van hooggeplaatste watertanks, bedoeld voor de droge periode tussen september en maart - maar dat is ook een voordeel: de druivenplanten krijgen vrijwel geen last van meeldauw, rotting en andere kwalen. Dat betekent dat men ze nauwelijks hoeft te bespuiten. Terecht zeggen de Argentijnen dat de wijngaarden van Mendoza tot de milieuvriendelijkste ter wereld behoren.
MALBECS VAN GROTE HOOGTE
Mendoza’s grootste malbecspecialist is waarschijnlijk Nicolás Catena, die veel onderzoek verrichte naar deze druivensoort. Hij ontdekte onder meer dat malbec, meer misschien dan welke andere kwaliteitsdruif ook, sterk beïnvloed wordt door de intensiteit van het zonlicht. Welnu, als wijnregio kent Mendoza hoogteverschillen van 600 tot 1500 meter. Hoe hoger je komt, des te sterker de zonintensiteit. Vanaf pakweg 900 meter bedraagt deze het dubbele van bijvoorbeeld Bordeaux in Frankrijk. Wat de zonkracht vooral veroorzaakt in de druiven is enerzijds een grote concentratie van verschillende polyfenolen, en anderzijds een geringere hoeveelheid van harde, bittere tannines en groene aroma’s (zoals van paprika). “Als je onze Malbecs proeft van zo’n hoge locatie, geloof je niet dat ze ondanks hun donkere kleur en geconcentreerde smaak toch zeer zachte tannines hebben en een mild karakter”, aldus Nicolás. Overigens liet hij voor zijn meesterlijke wijnen een bijzondere kelder ontwerpen in de vorm van een Mayatempel, met daarbij een toren van glas.
GELUKMAKENDE WIJN
Voor de wijnbouwers van Mendoza was 1885 een belangrijk jaar. De lange spoorlijn naar Buenos Aires werd geopend, wat verschepen naar andere continenten mogelijk maakte. Een Engelse ingenieur die aan het gigantische project had meegewerkt, was Edmund James Palmer Norton. Eenmaal in Mendoza werd hij verliefd op een jonge vrouw en bleef er wonen. Hij kocht een landgoed in Pedriel en plantte daar druivenstokken die uit Frankrijk waren gehaald. Anno 1895 kwam bij de akker ook een keldercomplex. Bodega Norton was het allereerste wijnhuis dat op de zuidoever van de Río Mendoza werd gesticht. Ruim een eeuw later, in 1989, werd het bedrijf overgenomen door Gernot Langes Swarovsky, de Oostenrijkse ondernemer achter de gelijknamige kristalwinkels. Zijn familiefi rma was de eerste buitenlandse om in Argentinië een wijnbelang te nemen. Voortvarend werden Nortons eigen wijngaarden niet alleen gerenoveerd, maar ook uitgebreid en de kelderinstallaties zowel vernieuwd als verfraaid. Dit alles gebeurde onder leiding van stiefzoon Michael Halstrick, die zich net als Edmund Norton ter plekke vestigde. Met als resultaat dat wijnkwaliteit, met voorop die van de Malbecs, sterk steeg. “Als men mij vraagt wat Norton is”, stelt Michael, “dan zeg ik altijd dat wij mensen gelukkig willen maken.”
Rondreizen Argentinië.
