Bariloche in Argentinië: Voorbij de pampa (door Gerrit Jan Zwier)
Naar San Carlos de Bariloche! Alleen al vanwege die prachtige naam zou je erheen reizen. Wij hebben nog een betere reden: het is bloedheet in Buenos Aires. Naar de bergen! “Als jullie Zwitserland kennen”, zei men in de Argentijnse hoofdstad tegen
ons, “dan zul je je daar thuis voelen.”
tekst Gerrit Jan Zwier
Urenlang vliegen we over een bruine vlakte, de pampa; eerst keurige vierkante kavels, daarna wanorde, zoutpannen en witte kronkels door het landschap waaraan niet te zien is of het wegen of droge rivierbeddingen zijn. In de verte rijzen besneeuwde toppen op, met aan hun voeten gekloofde heuvels, groepjes bomen en spiegelende meren.
Bariloche, een stadje van houten huizen aan een meer, doet er alles aan om toeristen zich er thuis te laten voelen. Bloemenbakken hangen aan de balkons, er is een Hotel Edelweiss, zelfs de telefooncellen zijn in hout ingepakt. In het telefoonboek wemelt het van namen als Alberto Stein, Manfredo Schiffmacher en Juan Eggenschwiler. We nemen onze intrek in een Zwitsers pension. De eetzaal is versierd met een koekoeksklok, een reusachtige koeienbel en een heuse kruisboog.
Op de menukaart staan gerechten als goulash en zuurkool met rösti.
Volgens de pensionhouder waren zijn voorouders avonturiers. Ver van hun geboortegrond, maar in een alpien decor, zetten zij hun logementen en chocoladewinkels op en hingen bakken geraniums aan het balkon. Nog steeds is de chocolaterie, naast de ijssalon en het internetcafé, een vertrouwde verschijning in het straatbeeld. Maar Margarita Winterhalter, die achter de toonbank staat, spreekt alleen Spaans en weet niets van Toblerone en Wilhelm Tell. Argentinië is een emigrantenland waarin stukjes Europese cultuur zijn ondergedompeld en veranderd. Neem het populaire eethuis van de Familia Weiss, een twee verdiepingen hoge houten constructie met tentdak, waar serveersters in een Zwitsers fantasiepakje rondlopen. Zij omcirkelen een dansvloer waarop de tango wordt gedanst door een stel dat regelrecht uit de gay twenties lijkt te zijn weggelopen - zij met haarband en een vlinderjurkje, hij in een krijtstreepkostuum en met achterovergekamd brillantinehaar.
DE BERGEN IN
Bariloche heeft vooral naam als wintersportcentrum. Maar het skioord Cerro Catedral, ten zuiden van de stad, is ook buiten de wintertijd per kabelbaan bereikbaar. In feite is het in januari, als de Argentijnen hun zomervakantie vieren, aan de voet van de Andes een drukte van belang. Er wordt gekampeerd of men trekt de bergen in. Dat laatste spreekt ons wel aan. We nemen de bus langs het Nahuel Huapimeer - de indiaanse cultuur vind je vooral in de topografie terug - in de richting van Colonia Suiza, een vroegere Zwitserse nederzetting. Bij een beek volgen we een steil bergpad en al gauw worden we omringd door luid zoemende, wespachtige vliegen. Even koester ik de hoop dat ze slechts op ons zweet uit zijn, maar nee, ze willen bloed zien. In een reisboek las ik dat Patagonië steeds droger wordt en dat daardoor gifslangen, tarantula’s en zwarte weduwen er in opmars zijn. Het land zou toch al gevaarlijk zijn vanwege de poema en de condor. In werkelijkheid houdt de poema zich schuil en is de condor een aaseter. Maar wie de wandelaar echt aanvalt, is de tábano, de horzel, de zomerplaag in de bossen van Bariloche. Stijg je eenmaal boven de bomen uit, dan ontvouwt er zich voor je ogen een landschap van sneeuwvelden, beboste hellingen en blauwe meren met groene eilandjes. Nu pas is duidelijk waarom deze streek altijd het Lake District genoemd wordt, al worden de Engelse meren niet door witte bergtoppen omringd.
LANDSCHAP VAN MEREN EN RIVIEREN
Het hart van Bariloche biedt onderdak aan het Museo de la Patagonia, waarin de lokale geschiedenis alle aandacht krijgt. Vooral de ontdekkingsreiziger Francisco Moreno krijgt veel lof. Daar is ook alle reden toe. Zijn exploraties leidden ertoe dat Argentinië haar westgrens een flink eind naar de Andes kon opschuiven, ten nadele van aartsrivaal Chili. Als beloning kreeg Moreno van de regering een flinke lap grond bij het Nahuel Huapimeer cadeau. Dit gaf hij aan de overheid terug, op voorwaarde dat het een nationaal park zou worden. Aldus geschiedde. Dit achterland is nu een geliefd speelterrein voor toeristen. De ‘zeven merenroute’ staat met stip bovenaan. Heb je je eenmaal bevrijd van het drukke stadsverkeer, dan rijd je een stille wereld van grote schoonheid binnen. Een landschap van meren en rivieren, waarin rijen hoge populieren opvallend aanwezig zijn, wordt omringd door besneeuwde bergkammen.
We knikken bij het passeren van de Rio Bonito, want ja, het is inderdaad een mooie rivier. Later glijden we door een dor en droog landschap, vol verweerde rotsen, waarin indiaanse koppen en versteende trollen te herkennen zijn. Over een lawaaiige houten brug passeren we de Rio Filo Hua Hum. Bij die naam denkt mijn dochter meteen aan Tolkiens ‘In de ban van de Ring’.
Het zou natuurlijk het beste zijn om al die associaties met Zwitserland en Midden-Aarde te vergeten. Heel Argentinië is immers een mengeling van volken en culturen, en ook Patagonië is een wereld op zich, met een eigen historie van ontdekkingen en kolonisatie. Maar echt, het valt niet mee om in de staart van Zuid-Amerika als een onbeschreven blad om je heen te kijken.
Bekijk de rondreizen door Argentinië.
