Rondreis Egypte & Soedan 20 dagen

Bezoek aan de trappenpiramide van Djoser bij Sakara

Dag 1  Amsterdam - Caïro
Dag 2  Caïro
Dag 3  Caïro, excursie Sakara & piramiden bij Gizeh - nachttrein naar Luxor

Caïro, door haar bewoners liefkozend de 'moeder van de wereld' genoemd, verwelkomt ons bij aankomst. We overnachten in een centraal gelegen hotel: zo kunnen we gemakkelijk de chaotische miljoenenstad ontdekken. Op loopafstand van onze accommodatie ligt het Egyptisch museum met zijn indrukwekkende collectie. Hier kun je de beroemde grafgiften van farao Toetanchamon bekijken, maar vergeet ook zeker niet de vondsten van de zwarte farao’s van de 25e dynastie te bewonderen.
Hoogtepunten, die je tijdens je verdere ontdekkingstocht door Cairo zeker niet mag missen, zijn de citadel van Saladin met de Mohammed Ali moskee, de koptische kerken in het zuiden en de kleurrijke souks van Khan el-Khalil. Overal waar je komt word je met plezier ontvangen door de gastvrije Egyptenaren.

De volgende dag verruilen we de stad voor het platteland. Hier bezoeken we de trappenpiramide van Djoser: een reis met onze organisatie zou natuurlijk niet compleet zijn zonder dit bezoek! Maar we komen hier niet alleen voor onze naamgever. Rondom deze piramide liggen ook verschillende rijkelijk versierde graven, die toebehoren aan edelen en andere vooraanstaande personen. Net zo indrukwekkend is het uitzicht dat we hebben op de piramides van Cheops, Chefren, Mykerinos en de sfinx bij Gizeh. Later op de dag nemen we ruim de tijd om deze van dichtbij te bekijken. Aan het eind van de middag brengt de bus je naar het station, waar we de nachttrein nemen naar Luxor. In je comfortabele couchette wordt je bed opgemaakt door de cabin attendant.

Verken de mooi gedecoreerde rotsgraven in de Vallei der Koningen

Dag 4  aankomst Luxor
Dag 5  Luxor, westoever excursie, vallei der Koningen
Dag 6  Luxor - Edfoe - Aswan

Vroeg in de ochtend arriveren we in Luxor, gedurende verschillende dynastieën de hoofdstad van Egypte. Deze stad, die in tijd 'Thebe' heette, speelde een belangrijke rol in de Egyptische oudheid: de enorme tempelcomplexen die we hier bezoeken getuigen hiervan. Het beroemdste complex, de tempel van Luxor, ligt op loopafstand van ons hotel. Na dit bezoek leidt een met sfinxen geflankeerde laan je naar het enkele kilometers noordelijker gelegen complex van Karnak. Te voet, per taxi of met een rijtuigje ben je hier zo.

Aan de andere kant van de Nijl, aan de westoever, lag in de oudheid het dodenrijk: hier lieten de farao’s zich bijzetten in de prachtig gedecoreerde rotsgraven van de vallei der Koningen. Onderaan dit dal liggen de dodentempels: hier werden de goden en farao’s vereerd. Spectaculair bebouwd tegen de massieve rotswand staat de tempel van Deir el-Bahri. Dit complex, gebouwd door de vrouwelijke farao Hatsjepsoet, is prachtig versierd met vele tekeningen en reliëfs. Die vertellen het verhaal over de reis die de farao maakte naar het land van Punt, het gebied waar tegenwoordig Somalië ligt.

De volgende ochtend vertrekken we naar Aswan. De weg voert langs de Nijl en vruchtbare velden waar we het plattelandsleven van alle dag kunnen gadeslaan. We onderbreken de rit met een stop in het levendige plaatsje Edfoe. Hier kunnen we de benen strekken of de goed bewaarde tempel van Horus bezoeken. De tempel behoort tot een van de best bewaarde tempels van Egypte.

Iconische tempel van Ramses II in Abu Simbel

Dag 7 Aswan
Dag 8 Aswan - Highdam - Abu Simbel
Dag 9 Abu Simbel - ferry - Qostal - Wadi Halfa (Soedan)

Bij aankomst in Aswan is de middag en de volgende dag ter vrije besteding. Slenter langs de boulevard of bezoek het interessante Nubische museum. Dit geeft een schat aan informatie over Nubië en de bezienswaardigheden die je verder tijdens je reis gaat bezoeken. Een zeiltochtje op de Nijl met een een bezoek aan Kitchener's Eiland is een aanrader. Dit is één van de mooiste plekjes van Aswan. Toen het eiland in 1890 werd geschonken aan Lord Kitchener, de toenmalige Britse consul-generaal van het land, maakte hij er een bijzonder plekje van. De botanist bracht er allerlei verschillende bloemen en planten heen vanuit het Engelse koloniale imperium om er vervolgens een prachtige botanische tuin van te maken die tegenwoordig nog steeds te bezichtigen is.

Na het ontbijt verlaten we Aswan en nemen we de woestijnweg naar Abu Simbel. Hier maken we kennis met het echte Nubië. Diezelfde dag nog bezoeken we de imposante en iconische tempels van Abu Simbel, die Ramses II hier voor zichzelf en zijn vrouw Nefartari in de berghelling liet uithakken. Deze tempels waren een provocerend gebaar van Ramses naar zijn Koesjitische zuiderburen. Zij fungeerden waarschijnlijk als waarschuwing en als symbool van de Egyptische macht. Dit is waarschijnlijk de laatste plek waar we andere toeristen tegen komen.

De volgende dag steken we met een pont de Nijl over. Aangezien de vertrektijden van de ferry flexibel zijn, kan het zijn dat we hier geruime tijd moeten wachten. Bij Qostal gaan we de grens over en begint de rondreis door Soedan, sinds 2011 officieel gescheiden van Zuid-Soedan. We ontmoeten onze Nubische chauffeurs met hun Landcruisers. De nabijgelegen havenplaats Wadi Halfa ligt aan het einde van de belangrijke spoorlijn naar Khartoem, welke door de aanleg van de Highdam in Aswan en het daarmee stijgende water enkele keren is verplaatst. Sommige koptische kerken en de citadel van Bohen waren niet zo gelukkig: deze zijn verdwenen onder het nieuwe Nassermeer. We overnachten in een eenvoudig hotel.

Land van de zwarte farao’s

Dag 10 Wadi Halfa - Abri - Sai eiland
Dag 11 Sai eiland - Sadenga - Soleb

In Soedan reizen we met terreinwagens, vaak off-road. We overnachten in eenvoudige hotels of guesthouses in traditionele Nubische dorpen, of kamperen op enkele plekken in het wild. Een echte reis dus, voor de liefhebber die het avontuur niet schuwt. Als je er ooit weleens van hebt gedroomd om je tent op te zetten naast een piramide, dan is dit je kans! In dit uitgestrekte woestijngebied zijn weinig wegen: je enige houvast is de eerder genoemde spoorlijn, die de Brit Lord Kitchener eind 19e-eeuw liet bouwen. En natuurlijk de Nijl.

Net als Egypte dankt ook Nubië zijn welvaart aan de rivier. In de oudheid lagen langs dit stuk van de Nijl, vanaf ongeveer Aswan tot aan Khartoem, zes grote stroomversnellingen: de beroemde cataracten van de Nijl. Rondom deze cataracten ontwikkelde zich vanaf de 16e eeuw voor christus een invloedrijke beschaving. Dit was het rijk van Koesj. Door de aanwezigheid van goud en andere luxeproducten speelde dit koninkrijk een cruciale rol in de handel tussen Egypte, donker Afrika, India en China. De Koesjiten lieten zich inspireren door hun Egyptische buren en namen veel van hun cultuur en architectuur over, zo ook het bouwen van piramides. In dit eindeloze woestijngebied ligt dan ook een schat van archeologische vondsten verborgen. Maar deze worden slechts sporadisch bezocht, en sommige zijn zelfs volledig in de vergetelheid geraakt en onder het woestijnzand verdwenen. Je waant je hier een echte ontdekkingsreiziger.  

We volgen de oostoever van de Nijl zuidwaarts en passeren daarbij afgelegen dorpen die nog nauwelijks door buitenlandse reizigers worden bezocht. De lemen huizen zijn soms rijkelijk beschilderd. De lokale bevolking, de Nubiërs, zijn verre afstammelingen van het Koesjitische rijk, en hebben nog steeds hun een eigen taal, cultuur en schrift.

In het kleine Abri maken we de oversteek naar het met dadelpalmen begroeide eiland Sai. Houd je ogen open tijdens deze oversteek: in dit deel van de Nijl leven nog steeds nijlkrokodillen. Sai is het grootste eiland in de Nijl, en heeft dankzij zijn strategische ligging altijd een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis. Zo vind je verspreid over het eiland verschillende sporen van de prehistorische Kerma cultuur, maar ook veel restanten van het Nieuwe Rijk uit de Egyptische periode. Farao Ahmose bouwde op Sai een versterkte stad en een speciale tempel gewijd aan Amon. Verder zijn er funderingen van een Ottomaans fort en een Christelijke kathedraal te vinden. Op het eiland slapen we in een simpele guesthouse, waar we goed kennis maken met de Nubische gastvrijheid.

In Sadenga, aan de westelijke oever van de Nijl, stuiten we op de resten van een kleine tempel die Amenhoteb III liet bouwen voor zijn vrouw Tee. De tempel van Soleb, ook van Amenhotebs hand, is ongetwijfeld de best bewaarde tempel in Soedan. Deze tempel toont qua bouwstijl gelijkenis met de tempel in Luxor, niet verwonderlijk: beide zijn ontworpen door dezelfde bouwmeester.

Koesjitisch rijk en antiek Dongola

Dag 12  Soleb - Djebel Dosha - Sesibi - Sebu - Mesida -  Derde cataract
Dag 13  Derde cataract - Tombos - Duffufa - Dongola
Dag 14  Dongola - Kawa tempel - Oud Dongola

In Djebel Dosha, met zijn adembenemend uitzicht over de Nijl, stuiten we op de eeuwenoude inscripties van Ramses III. Deze zijn, net als de nabijgelegen tempel van Tutmosis III, volledig uit de rotsen gehakt. Later die dag, in Sesibi, stoppen we bij de tempel van Ekhanaton en passeren we het derde cataract in de Nijl. Aan het einde van de dag parkeren we onze Landcruisers en zetten we ons kamp op in een wadi nabij het derde cataract van de Nijl.

De volgende dag rijden we door verschillende Nubische dorpen. Hier staat gastvrijheid hoog in het vaandel. Bij Tombos tonen petroglieven uit de periode van de 18e dynastie de interactie tussen het Oude Egypte en Nubië. Vlakbij ligt een steengroeve waar zwart graniet werd gewonnen. Het niet afgemaakte standbeeld van farao Tharaqa ligt er wat verloren bij. Uiteindelijk bereiken we de archeologische vindplaatsen van Kerma, de plek waar drieduizend jaar geleden het eerste machtige Nubische koninkrijk werd gesticht. Een invloedrijke beschaving die uiteindelijk zelfs het volledige Egyptische rijk veroverde. Later zijn veel van de vestingwerken en gebouwen vernietigd door de terugslaande Egyptenaren, die hun zuidgrens langzaam maar zeker opschoven richting het vierde en vijfde cataract. We komen langs de Defuffa: een imposante lemen constructie, waarvan de oorspronkelijke functie nog altijd een raadsel is.

We verlaten Dongola en steken opnieuw de Nijl over. Ons reisdoel is het antieke Dongola: in de 6e eeuw de hoofdstad van het Christelijke Nubische koninkrijk Makoeria. Het oude Dongola bestond in het begin uit niet meer dan een fort. Maar na de val van het Aksumitische koninkrijk in Ethiopië floreerde Dongola, en zijn hier vele woningen, paleizen en kerken gebouwd. De meeste kerken zijn in de 14e-eeuw door de komst van de Arabieren verwoest, maar de restanten geven een goed beeld van hun oude glorie. Aan de rand van de woestijn bezoeken we de islamitische begraafplaats met typische eivormige koepelgraven. We nemen ’s middags ruim de tijd om alles goed te bekijken. We kamperen in de woestijn.

Indrukwekkende piramides van Meroë

Dag 15  Old Dongola - El Kurru - Karima
Dag 16  Karima, Jebel Barkal - Nuri - Ghazali klooster
Dag 17  Karima - Atrun krater - Bayudawoestijn - Meroë

De volgende ochtend, wanneer het nog koel is, maken we thee en worden we verwend door de opkomende woestijnzon en onze meereizende kok. Op weg naar El-Kurru maken de zandduinen en zandvlaktes plaats voor heuvels en rotsenpartijen. El-Kurru, en het aan de oostelijke oever gelegen Nuri, waren de koninklijke necropoli van de Nubische hoofdstad. Kurru heeft enkele kleine piramides en fraai gedecoreerde graftombes waarin je kunt afdalen. We keren terug naar de Nijl, vlakbij het vierde cataract. Hier is door de aanleg van een dam een meer ontstaan waarop we een boottochtje kunnen maken. We brengen de nacht door in het stadje Karima.

De volgende ochtend bezoeken we de legendarische Jebel Barkal, gelegen in het nijldal. Deze tafelberg was duizenden jaren, voor veel verschillende volkeren, een heilige plek. Aan de voet van de berg stond zo’n 3000 jaar geleden de oude Nubische hoofdstad Napata. In deze tijd ontwikkelden de Nubische heersers een steeds sterkere band met hun Egyptische buren. Uiteindelijk was er zelfs een periode dat de zogenaamde zwarte farao’s hun macht over heel Egypte uitbreidden. De legendarische berg en zijn nabije omgeving dragen nog altijd de sporen van dit tijdperk, zoals bijvoorbeeld de tempel gewijd aan Amon. Vanaf de top van de berg heb je een spectaculair uitzicht over de omliggende woestijn.

We rijden verder de Bayudawoestijn in op weg naar de restanten van het Gazali klooster. Zand en grindvlaktes wisselen elkaar af met lage basaltheuvels. Midden in deze woestenij worden we verrast door de imposante piramide van de laatste zwarte farao Tharaqa. In de namiddag keren we terug naar Karima, maar de volgende dag trekken we weer de woestijn in: op zoek naar de Atrun krater. Uit het kratermeer, dat langzaam verdampt, mijnen de omwonende nomaden zoutblokken, welke op de ruggen van ezels en kamelen uiteindelijk terecht komen op de omliggende markten.

Na de Perzische invasie van Egypte werden de Nubische heersers gedwongen hun bakens verder naar het zuiden te verzetten. Hier verrees enkele eeuwen voor Christus de nieuwe hoofdstad Meroë. Dat de rijkdom en macht van de Nubiërs nog niet vergaan was toont de ontwikkeling van hun eigen schrift. Ook bleven de Nubiërs prachtige piramides  bouwen, waarvan sommige met veel detail zijn gedecoreerd, vaak met voorstellingen uit het leven van de overledenen of de goden. Bij de necropolis van Meroë, in de nabijgelegen woestijn, vinden we tientallen van deze piramides. Een spectaculair gezicht: vooral als je hier kunt slapen! Een Pools team is hier al enkele jaren bezig met opgravingen. Onderzoek wijst op een flinke ommuurde stad met omringende buitenwijken. Zowel de necropolis als de koninklijke stad maken onderdeel uit van de werelderfgoedlijst van Unesco.

Dansende Derwisjen bij Omdurman

Dag 18  Meroë - Naqa
Dag 19  Naqa - Mussawarat es Sufra - Omdurman - Khartoum
Dag 20  Khartoum - Amsterdam

Na een korte stop op de rommelige markt van het plaatsje Shendi, rijden we dwars door de woestijn naar Naga. De imposante overblijfselen van deze afgelegen stad, uit de periode van het Koesjitische koninkrijk van Meroë, weerspiegelen het belang van deze plaats als een kruispunt van de handelsroutes tussen Afrika en het Middellandse Zeegebied. De zogenaamde Romeinse kiosk is een ratjetoe aan bouwstijlen: hier komen Egyptische, Griekse en Nubische elementen allemaal samen. In het afgelegen complex Musawwarat es-Sufra bevinden zich verschillende heiligdommen. De vele afbeeldingen van olifanten op de tempel tonen de aanwezigheid van deze enorme dieren in vroegere tijden. We slaan voor de laatste keer onze tenten op in een wadi.

In Khartoem aangekomen is er nog tijd om het Nationaal Museum te bekijken en een boottocht te maken op de plek waar de Blauwe en Witte Nijl samenkomen. Nabij Omdurman stond ooit de tombe van de charismatische Mahdi: vrijheidsstrijder Mohammed Achmed. Hij bevrijdde Soedan van het juk van de Britten. Een andere tombe, die van soefileider Hamed al-Nil, trekt elke vrijdag een wat ongeregelde groep derwisjen: aanhangers van het soefisme, die in trans en opgezweept door monotone drums en gezang dansend, springend en schreeuwend voortbewegen. Wanneer de zon bijna onder is nemen we ons intrek in een hotel, waar we al het woestijnstof van ons af kunnen spoelen. We nemen afscheid van onze chauffeurs, want hier eindigt ons Nubische avontuur. Met een schat aan nieuwe ervaringen en mooie herinneringen vliegen we terug naar Amsterdam.