De contrasten van Cuba

Cuba: een land dat bekend staat om zijn azuurblauwe zee met tropische stranden, om zijn rum en zijn salsa en om de oude Amerikaanse auto’s die het straatbeeld van Havana bepalen. Maar ook een land dat grote contrasten kent en dat vele indrukken achterlaat bij menigeen die het land bezoekt.


GOEDE START
In Havana word ik direct overvallen door de schoonheid van de stad. Zowel degrandeur van vroegere welvarende tijden als het tekort aan aandacht van de laatste vijftig jaar kan ik van de gebouwen aflezen. Het zijn koloniale prachtwerken, maar de ramen ontbreken, de ornamenten vertonen scheuren en de verf is op vele plekken afgebladderd. Toch is de sfeer die het geheel uitstraalt bijzonder. In de avond belanden we met cola en een fl es rum op de Malecón (boulevard). Een mengelmoes van de lokale bevolking brengt er de avond door. Een trotse vader kijkt naar zijn dochter, die danst op de vrolijke muziek. Wat een ongelooflijk ritme heeft dat driejarige meisje! We kijken onze ogen uit.

CUBA SWINGT
Veel tijd kostte het niet om te ontdekken dat Cuba echt swingt. In ieder restaurant of bar is er live muziek, maar ook op de pleinen en hoeken van de straat hoor je vrolijke klanken. Cubanen lijken automatisch te gaan bewegenbij het horen van tonen van de salsa of de ‘son’. Wij Nederlanders kijken met bewondering en jaloezie naar het ritmegevoel van de lokale bevolking, maar
zo af en toe vergeten we onze eigen gêne even om toch een poging te wagen op de dansvloer. Gelukkig kunnen we altijd gebruik maken van het excuus te zijn geboren met Nederlandse heupen. Het is niet onze schuld!

ETEN BIJ DE 'LOCALS'
Vanuit Cienfuegos komen we aan in Trinidad. In één van de smalle pittoreske straatjes van de stad gaan we een onopvallende houten deur door. We belanden via de voorkamer en door de keuken in de achterste ruimte van het huis, in de ‘paladar’ van Deny en Mislady. Deze paladars ontstonden toen de export van rietsuiker in 1991 wegviel en de Castro-regering geen eigen middelen had om zelf te investeren in ‘nieuw geld’. Ze liet het daarom toe dat Cubanen zelf kleine restaurantjes en hotelletjes opzetten in hun huizen, de zogenoemde ‘paladares’ en ‘casas particulares’, om zo de bevolking een nieuwe bron van inkomsten te geven. Voor ons als toeristen dus letterlijk de kans om eens ‘een blik in de keuken’ van de Cubanen te werpen. De pot schaft vanavond gamba’s en kreeft.

HISTORISCHE PLEK
Onderweg naar de Sierra Maestra, het hoogste gebergte van Cuba met haar hoogste piek op bijna 2000 meter, passeert een open truck ons en geeft ons zicht op de tientallen mensen die achterop meeliften. Terwijl ik naar buiten staar en mij afvraag hoe deze mensen in hemelsnaam dagelijks op en neer naar hun werk moeten komen, word ik weer bevangen door het prachtige landschap. Waar je ook kijkt, steeds weer zie je de prachtige Cubaanse koningspalmen die zo bepalend zijn voor het land. Een bezoek aan de Sierra Maestra is voor velen toch een hoogtepunt van deze reis. Iedereen die daartoe in staat is besluit dan ook de pittige klim te maken naar de ‘Commandancia de la Plata’, het hoofdkwartier van waaruit Fidel Castro en  zijn medestanders de revolutie strategisch en fysiek hebben vormgegeven. Het geeft me een bijzonder gevoel wanneer ik me realiseer dat exact deze plek ruim vijftig jaar geleden vervuld was met mannen en vrouwen vol idealen, en met een onophoudelijke strijdkracht voor een betere toekomst van hun land. Nog steeds wordt kinderen op school veel bijgebracht over revolutie en ideologieën. Dat merken we wanneer we aan de rand van de Sierra Maestra een stop maken bij een kleine basisschool. De klas is net bezig met een dagelijks terugkerend onderwerp: politiek.

FLINKE CONTRASTEN
Om van het oosten van Cuba helemaal terug te reizen naar het midden van het land zitten we maar liefst elf uur in de bus. Bij aankomst in Santa Clara zien we direct het metershoge standbeeld van Che Guevara verschijnen en dat is precies de reden waarvoor wij hier zijn. Kippenvel staat op mijn armen wanneer ik de brief lees die Che Guevara aan Fidel schreef toen hij Cuba
verliet om vanuit Bolivia een revolutie te starten voor een vrij en onafhankelijk Zuid-Amerika. Maar de realiteit van Cuba vandaag de dag is anders. In plaats van het beloofde land met gelijkheid en vrijheid, leven de Cubanen in een totalitaire staat met enorme staatscontrole. Achter het masker van de revolutie en haar verzorgingsstaat heerst armoede. Toch bewonder ik de positiviteit van de bevolking. De mensen zijn vrolijk, het land swingt en iedereen maakt er het beste van. Na een paar weken intensief rondreizen is het heerlijk om onze reis in Varadero op het strand te eindigen. We zijn wel erg toe aan wat ontspanning. De laatste dagen gebruiken we om de vele indrukken nog eens goed op ons in te laten werken.

MET DJOSER NAAR HET MOOIE CUBA?
Dat kan op Cuba rondreizen van 14 of 20 dagen, op Cuba fietsvakantie of
met Djoser Family.