Rondreis Soedan 14 dagen

Khartoem; al-Mogran, de plek waar de Witte- en Blauwe Nijl samenvloeien

Dag 1 Amsterdam - Khartoem
Dag 2 aankomst Khartoem

De vlucht arriveert na middernacht in de Soedanese hoofdstad Khartoem. Na een hotelovernachting verkennen we de hoofdstad. Het Nationaal Museum vormt een mooie introductie voor de verschillende archeologische bezienswaardigheden, die we de komende twee weken gaan zien. Naast veel mooie voorwerpen beschikt het museum over twee tempels die met hulp van UNESCO zijn gered van het wassende water van het Nasser meer, dat ontstond door de aanleg van de Aswan dam. We maken een boottochtje op de plek waar de Witte - en Blauwe Nijl samenkomt, de zogenaamde Confluence.

Door de Westelijke woestijn naar Tam Tam

Dag 3     Khartoem - Omdurman - Tam Tam
Dag 4-5 Tam Tam - Wadi el Milk - Gala Abu Hamad - Jebel Peak - El Bab oasis

We volgen de Blauwe Nijl waarbij we het presidentiele paleis van voormalig dictator Bashir passeren. Het was hier dat in 1885 generaal Gordon door de troepen van de fameuze Mahdi werd onthoofd. We stoppen kort bij de eenvoudige tombe van de Mahdi en op de markt van Omdurman waar van alles te koop is. Aan de rand van de woestijn zien we veel kamelen, die hier worden verhandeld. Met onze Landcruisers rijden we in de richting van Tam Tam in de Westelijke Woestijn. We passeren simpele theehuizen waar lokale vrachtwagenchauffeurs stoppen voor een eenvoudige maaltijd of kop thee. Later verlaten we de weg om een plek te zoeken waar we onze tenten in het wild op slaan. Bij helder weer kunnen we ons vergapen aan de spectaculaire sterrenhemel.

We rijden verder naar het westen de woestijn in tot we Wadi el Milk bereiken. In dit gebied vinden we veel acacia’s en soms Bisharin nomaden die zich hier rondom enkele waterputten ophouden. Meer naar het noorden komen we in een gebied met kleine zandduinen, waar we makkelijk met onze terreinwagens kunnen komen vast te zitten. Je hulp om af en toe even te duwen wordt op prijs gesteld. De bijna onder het zand gewaaide muren van het fort Abu Hamad werden door een Duitse archeologische expeditie onlangs ontdekt. Het fort diende in de tijd van de Napateeers waarschijnlijk als een vooruit geschoven handelspost en gevangenis voor slaven afkomstig uit centraal Afrika. In de nabijheid van Jebel Peak stoppen we om enkele prehistorische rotsgravures te bekijken. Tussen de zandduinen, in een kleine oase met palmen, zetten we onze tenten op.

De tempel van Soleb is de best bewaarde tempel van Soedan

Dag 6 Oase el Bab - Dongola
Dag 7 Dongola - Soleb - Djebal Dosha - Sadenga

Na het ontbijt rijden we richting de Nijl. In Dongola nemen we onze intrek in een hotel, waar we het woestijnstof kunnen afspoelen en wat kunnen uitrusten van de afgelopen dagen. In de middag is er nog tijd om in de stad of op de markt rond te kijken.

We rijden de volgende dag in noordwestelijke richting waarbij we een gebied passeren met overlappende rotsen van graniet. In de buurt de Nijl bezoeken we de tempel van Soleb. Deze tempel is ongetwijfeld de best bewaarde tempel van heel Soedan en het bekendste visitekaartje van het Nieuwe Rijk. De wanden zijn gedecoreerd met hiëroglyfen en figuren in bas-reliëf. De tempel is verfraaid met indrukkwekkende pilaren die de bouwmeester ook toepaste bij de bekende tempels van Luxor.

De tempel van Soleb, ook van Amenhotebs hand, is ongetwijfeld de best bewaarde tempel in Soedan. Deze tempel toont qua bouwstijl gelijkenis met de tempel in Luxor, niet verwonderlijk: beide zijn ontworpen door dezelfde bouwmeester. In Djebel Dosha, met zijn adembenemend uitzicht over de Nijl, stuiten we op de eeuwenoude inscripties van Ramses III. Deze zijn, net als de nabijgelegen tempel van Tutmosis III, volledig uit de rotsen gehakt. Na een picknick midden in de woestijn rijden we verder naar het noorden. In Sadenga, aan de westelijke oever van de Nijl, stuiten we op de resten van een kleine tempel die Amenhoteb III liet bouwen voor zijn vrouw Tee. We overnachten in een door een familie gerund guesthouse.

Het in de vergetelheid geraakte standbeeld van farao Tharaqa

Dag 8 Sadenga - Delgo - 3e cataract - Tombos - Messaida

Na het ontbijt volgen we de Nijl verder noordwaarts. Met een simpele ferry steken we over en rijden zuidwaarts via het dorp Delgo naar het 3e cataract in de Nijl. Grote granieten blokken blokkeren hier de rivier waardoor er verschillende stroomversnellingen ontstaan. In de nabijheid bekijken we de restanten van een Ottomaans fort. Bij Tombos tonen petroglieven uit de periode van de 18e dynastie de interactie tussen het Oude Egypte en Nubië. Vlakbij ligt een steengroeve waar zwart graniet werd gewonnen. Het niet afgemaakte standbeeld van farao Tharaqa ligt er al 3000 jaar in de berm wat verloren bij.

We vervolgen ons weg naar Messaida. Hier bezoeken we een oude uit leemblokken op getrokken christelijk kerk die tegen een imposante rots is aangebouwd. Op de rots zijn nog gravures te zien van een jager en twee dierfiguren. Als de nacht valt kunnen we op onze kampeerplek genieten van de indrukwekkende sterrenhemel.

Kerma, eerste hoofdstad van koninkrijk Koesj

Dag 9 Messaida - Kerma - Duffufa - Oud Dongola

Onze meereizende kok wekt ons ’s morgens met koffie en thee en een gebakken eitje. Na het ontbijt rijden we met onze terreinwagens naar Kerma, een van de grootste archeologische sites uit het antieke Nubië. Het was de Amerikaan Reisner die hier vanaf begin vorige eeuw 25 jaar lang de restanten van de eerste hoofdstad van het Koesjitische Rijk nauwkeurig in kaart bracht. Ongeveer 3000 voor Christus ontstond hier, rondom een enorme lemen constructie, de Deffufa genaamd, een stad met meer dan 10.000 inwoners. In 2003 ontdekte de Zwitserse archeoloog Charles Bonnet zeven prachtige standbeelden van farao’s uit de 25e dynastie. Deze zijn te bewonderen in een klein museum.

We volgen de Nijl verder naar het zuiden. We passeren hier enkele typische Nubische dorpen, waar we door de bewoners vriendelijk worden aangeroepen. De deuren van veel huizen zijn hier kleurrijk beschilderd met patronen en bloemen. Het antieke Dongola was in de 6e eeuw de hoofdstad van het Christelijke Nubische koninkrijk Makoeria. Het oude Dongola bestond in het begin uit niet meer dan een fort. Maar na de val van het Aksumitische koninkrijk in Ethiopië floreerde Dongola, en zijn hier vele woningen, paleizen en kerken gebouwd. De meeste kerken zijn in de 14e-eeuw door de komst van de Arabieren verwoest, maar de restanten geven een goed beeld van hun oude glorie. Aan de rand van de woestijn bezoeken we de islamitische begraafplaats met typische eivormige koepelgraven. We kamperen in de woestijn.

Genieten van de zonsondergang op Jebel Barkal

Dag 10 Oud Dongola - El Kuru - Karima - Jebel Barkal
Dag 11 Karima,  bezoek necropolis Nuri & boottocht

We reizen door de vlakke Westelijke Woestijn waar we kunnen genieten van spectaculaire uitzichten. El-Kurru, en het aan de oostelijke oever gelegen Nuri, waren de koninklijke necropoli van de Nubische hoofdstad Napata. Kurru heeft enkele kleine piramides en twee fraai gedecoreerde graftombes waarin je kunt afdalen. Niet ver hier vandaan vinden we de resten van versteende bomen. Het is moeilijk te bevatten dat in deze droge omgeving eens een weelderige vegetatie voorkwam. In de namiddag bereiken we Karima gelegen nabij de opmerkelijke tafelberg Jebel Barkal. Aan de voet van deze geïsoleerde berg verrees zo’n 3000 jaar geleden de oud Nubische hoofdstad Napata. Dat de berg werd beschouwd als heilige plek getuigen de verschillende tempels die hier werden opgericht. De resten van de tempel van Amon zijn indrukwekkend. Vanaf de berg liep waarschijnlijk een door rammen geflankeerde promenade naar de Nijl. Vanaf de top van Jebel Barkal hebben we bij zonsondergang een mooi uitzicht op de omgeving. We overnachten in een hotel in Karima.

Vanuit Karima maken we vandaag een excursie naar de indrukwekkende koninklijke necropolis van Nuri. Hier stuitten we op de resten van een twintigtal piramides die toebehoren aan koningen en koninginnen. In totaal zijn hier de overblijfselen van 80 koninklijke graven in kaart gebracht. Prominent bovenop een plateau ligt de piramide van de bekende farao Tharaqa. In middag maken we met een motorboot een mooie tocht op de Nijl. We meren voor de lunch af op een eiland.

Indrukwekkende necropolis van Meroë

Dag 12 Karima - Bayuda woestijn - Meroë

We rijden de Bayudawoestijn in richting Atbara. Dit gebied wordt begrensd door een grote bocht in de Nijl tussen het 4e en 6e cataract. De woestijn wordt hier gedomineerd door typische zwarte basalt heuvels. Zandvlaktes worden doorsneden door wadi’s waar we soms Bisharin nomaden met hun kuddes tegen komen. We stoppen bij de restanten van het Gazali klooster. Bij Ad-Damer kruisen we opnieuw de Nijl en houden een lunchstop. Door een gebied dat vol staat met stekelige acacia’s rijden we naar Meroe.  Na de Perzische invasie van Egypte werden de Nubische heersers gedwongen hun bakens verder naar het zuiden te verzetten. Hier verrees enkele eeuwen voor Christus de nieuwe hoofdstad Meroë.

Dat de rijkdom en macht van de Nubiërs nog niet voorbij was toont de ontwikkeling van hun eigen schrift. Ook bleven de Nubiërs prachtige piramides  bouwen, waarvan sommige met veel detail zijn gedecoreerd, vaak met voorstellingen uit het leven van de overledenen of de goden. Een Pools team is hier al enkele jaren bezig met opgravingen. Onderzoek wijst op een flinke ommuurde stad met omringende buitenwijken. Zowel de necropolis als de koninklijke stad maken onderdeel uit van de werelderfgoedlijst van Unesco. Bij de necropolis van Meroë, in de woestijn, vinden we tientallen van deze piramides. We zijn hier tegen zonsondergang wat mooie beelden oplevert. In een achterliggende duinpan slaan we voor de laatste keer onze tenten op.

Chaotische Derwisjen nabij Omdurman

Dag 13 Meroë - Naga - Mussawarat Es Suffra - Khartoem
Dag 14 Khartoem - Amsterdam

Na een korte stop in Shendi, rijden we dwars door de woestijn naar Naga. De imposante overblijfselen van deze afgelegen stad, uit de periode van het Koesjitische koninkrijk van Meroë, weerspiegelen het belang van deze plaats als een kruispunt van de handelsroutes tussen Afrika en het Middellandse Zeegebied. De zogenaamde Romeinse kiosk is een ratjetoe aan bouwstijlen: hier komen Egyptische, Griekse en Nubische elementen allemaal samen. In het afgelegen complex Musawwarat es-Sufra bevinden zich verschillende heiligdommen. De vele afbeeldingen van olifanten op de tempel tonen de aanwezigheid van deze enorme dieren in vroegere tijden.

In de namiddag bereiken we Omdurman. De tombe van soefileider Hamed al-Nil, trekt elke vrijdag een wat ongeregelde groep derwisjen: aanhangers van het soefisme, die in trans en opgezweept door monotone drums en gezang dansend, springend en schreeuwend voortbewegen. Wanneer de zon bijna onder is nemen we ons intrek in een hotel, waar we al het woestijnstof van ons af spoelen. We nemen afscheid van onze chauffeurs, want hier eindigt ons Nubische avontuur.