Historie proeven in Zuid-Afrika

Historie proeven in Zuid-Afrika



Als je ergens zou moeten beginnen met een bezoek aan de Zuid-Afrikaanse wijngebieden dan is dat in Constantia, even bezuiden Kaapstad. Want daar werd door Simon van der Stel, de eerste gouverneur van de Kaapkolonie, in 1685 de eerste commerciële wijngaard aangelegd.


ZUID-AFRIKA
Al zo’n drie decennia eerder had Jan van Riebeeck aangetoond dat wijnbouw op deze zuidpunt van het Afrikaanse continent goed mogelijk was. Het domein dat Van der Stel stichtte, heette Constantia en was prachtig gelegen tegen de voetheuvels van een kleine bergketen, met uitzicht over de Vals Baai. De gouverneur, die in de tropen was geboren, begon met een uitgebreid grondonderzoek. Hij liet manden vol aarde opgraven, met als doel de juiste plekken te vinden voor de juiste druiven. Voorts liet hij zeventigduizend plantjes uit Duitsland en Frankrijk overkomen, allemaal druivenrassen die voordien niet aanwezig waren in zuidelijk Afrika. De beste wijn die Van der Stel - en zijn opvolgers - voortbracht kreeg zowel een Hollandse naam, Constantia, als een Franse, Vin de Constance. Het was een zoet, kostbaar product dat een wereldwijde faam genoot. Generaties lang vloeide Vin de Constance aan alle Europese hoven. Frederik de Grote, Bismarck, koning George V en Napoleon behoorden tot de trouwe afnemers. Constantia’s wijn werd onder andere geprezen door Jane Austen die de heldin in haar boek ‘Sense and Sensibility’ een glas Constantia aanraadt, omdat deze ‘heilzame krachten heeft op een teleurgesteld hart’.

Deze bloeiperiode duurde tot 1885. Vanwege een economische crisis, de plantenziekte meeldauw en de druifluis beëindigde men in dat jaar de productie van Constantia. Pas ongeveer een eeuw later verscheen Vin de Constance opnieuw. Dit gebeurde op initiatief van Duggie Jooste, die in 1980 het domein Klein Constantia kocht, één van de drie bezittingen die destijds het oorspronkelijke Constantia vormden. Samen met zijn wijnmaker en andere adviseurs had Duggie zich verdiept in het procedé waarmee vroeger Vin de Constance werd vervaardigd. Dat bleek te zijn van heel laat geplukte, overrijpe, verschrompelde druiven. En via een lange lagering in eiken vaten. Voor de nieuwe Vin de Constance, waarvoor een speciale kloon van Muscat de Frontignan werd geïmporteerd, paste men op Klein Constantia dezelfde principes toe. Zo rijpte de wijn twee jaar in een tank en twee jaar in grote fusten. De eerste jaargang, die van 1986, werd buitengewoon positief ontvangen; een Franse importeur wilde zelfs de totale oogst. De in een fraaie halve literflacon - een imitatie van het originele model - gepresenteerde dessertwijn biedt in zijn stevige smaak impressies van honing, zuidvruchten, abrikozen, frisheid en een bescheiden bittertje . “Weet je”, zegt Duggie’s zoon Lowell, die Klein Constantie nu leidt, “dit is eigenlijk de enige echt grote wijn die de Hollanders hebben voortgebracht.”

Klein Constantia grenst aan het grotere Groot Constantia. Daar herleeft de historie, want je vindt er een replica van het oorspronkelijke, in oud-Hollandse stijl uitgevoerde woonhuis van Simon van der Stel, compleet met eeuwenoud meubilair. Direct erachter staat een imposante, uit 1701 daterende kelder met een prachtige gedecoreerde gevel. In dit gebouw is een wijnmuseum ondergebracht. De honderdduizenden bezoekers die Groot Constantia jaarlijks trekt, kunnen er ook proeven en lunchen, onder andere in het Jonkershuis. Daar serveert men landelijke en Kaap-Maleisische gerechten, waarbij Constantia’s fruitig frisse Semillon/Sauvignon perfect pleegt te passen. En dan is er nog, als derde afsplitsing van het oorspronkelijke Constantia domein de idyllische bezitting Buitenverwachting.

Eigenaar Lars Maack vervaardigt hier vooral droge witte wijnen. “U vraagt zich misschien af, hoe dat kan? Het is immers heet in Afrika. Welnu, hier is onze zuidelijke buurman Antarctica. Het nabije zeewater blijft daarom koel. Bovendien is vanwege de hoge bergen achter ons de middagzon snel weg. De hoogste temperatuur ooit in onze wijngaard gemeten was 34 graden Celsius, maar in Stellenbosch was het toen 48 graden.” Zo verklaart Lars Maack waarom hij voornamelijk witte wijnen maakt en waarom deze zo verkwikkend smaken. Behalve fris zijn Maacks witte wijnen ook vitaal - en blijven dat jarenlang. Op de zonnige binnenplaats naast het ontvangstlokaal verschijnt een vier jaar oude Sauvignon Blanc die nog niets aan viefheid heeft verloren. “Onze Sauvignons kunnen tot tien jaar mee”, stelt Maack, “en ooit zelfs werd een acht jaar oude uitgeroepen tot beste Sauvignon Blanc van ons land.” In het eigen restaurant van Buitenverwachting, dat tot de allerbeste van Zuid-Afrika behoort, wordt de rijpe Sauvignon geschonken bij gebakken kabeljauw met een tomatenrisotto en een basilicumsaus. Heerlijk, heerlijk. Ook de jongste Buitenverwachting Sauvignon zal nog zeker drie jaar genoegen geven, terwijl hij nu al lekker is. De vrij stevige, frisse smaak bevat behalve kenmerkende, grassige, aspergeachtige facetten eveneens flink wat fruit, waaronder perzik en meloen. We omschrijven deze Buitenverwachting graag als buitengewoon.



Om vanuit het geïsoleerd gelegen wijndistrict Constantia naar het veel grotere Stellenbosch te rijden, kun je het best de R301 nemen. Die volgt aanvankelijk de kust van de Vals Baai, en biedt ook uitzicht op de punt van Kaap de Goede Hoop. Het stadje Stellenbosch, dat genoemd werd naar Simon van der Stel, heeft een charmant centrum. Langs de historische Dorpstraat staan veel monumentale, witte, door Hollanders gebouwde panden. In de ‘Eikenstad’ - Van der Stel liet er talrijke eiken planten, net als op Constantia - vind je bovendien leuke winkels, waaronder de fameuze, ongeveer twee eeuwen oude Oom Samie se Winkel, die volgepakt ligt met wijnen, snuisterijen, streekspecialiteiten, waaronder kruiden, souvenirs, sieraden en wat je maar kunt bedenken.

Het wijnlandschap rond Stellenbosch is misschien wel het mooiste ter wereld. De nu eens golvende, dan weer vlakke wijngaarden liggen als een groen tapijt tussen blauw- en bruingrijze bergen onder een blauwwitte lucht. Te midden van de druivenakkers zie je bloemrijke parken en tuinen van wijngoederen, met tussen al die kleuren het wit van homesteads, de oude, tot monument verklaarde Hollandse boerderijen. En je denkt: als hier geen goede wijn gemaakt kan worden, waar dan wel?

Nieuwsgierig geworden? Bekijk hier ons aanbod rondreizen naar Zuid-Afrika.