Wat staat er op het menu in... Zuid-Afrika

De ‘regenboognatie’ weerspiegelt ook in de keuken de tradities van de vele oorspronkelijke bevolkingsgroepen en van de migranten uit Europa en Azië. Traditionele Zuid-Afrikaanse gerechten worden vooral nog geserveerd in ‘shebeens’, de kroegen in de townships.

Braai:
De nationale eettraditie. Bij de Zuid-Afrikaanse barbecue zijn de taken duidelijk verdeeld. Het vuur en de enorme hoeveelheden vlees zijn het territorium van de mannen, terwijl de vrouwen in de keuken zorgen voor de ‘bijkos’: salades, brood en sauzen. Bobotie: gehaktschotel uit de oven, met ui, komijn, koriander
en zuidvruchten onder een custard van ei en melk.

Potjiekos:
Stoofpot in een grote zwarte gietijzeren ‘heksenketel’ op drie pootjes, boven een hout- of kolenvuurtje. Onderin gaat vlees, dan allerlei groenten en (zoete) aardappelen in lagen. Als stoofvocht een gekruide marinade en vaak ook wijn. De variaties zijn eindeloos, de meeste families hebben wel een eigen recept en er worden zelfs potjiekos-wedstrijden georganiseerd. Potjiekos is de laatste tijd zo populair in Zuid-Afrika dat hij bij vrienden- en familiebijeenkomsten de beruchte ‘braai’ naar de kroon steekt.

Sosatie:
Afrikaanse saté, van lamsvlees of kip (oorspronkelijk springbok of struisvogel) langdurig gemarineerd in een mengsel van ui, pepers, knoflook, kerrieblad en tamarindesap, gebakken of geroosterd.

Bredie:
Winterse, langzame stoofschotel met lamsvlees, tomaten en andere groenten in een dikke saus. Vaak aangevuld met de lokale waterhyacint, het waterblommetjie, soms ook met fruit.

Wors:
De geliefde boerewors is in zijn oervorm waarschijnlijk al tweehonderd jaar oud, maar tegenwoordig verschijnen ook allerlei variaties, zoals de specialiteiten knoflookwors en spekwors. Boerewors wordt overwegend gemaakt van gemalen rundvlees, ook wel aangevuld met varkens- en of lamsvlees. De belangrijkste smaakmakers zijn specerijen als koriander, nootmuskaat, zwarte peper, kruidnagel en piment en de traditionele conserveermiddelen zout en azijn. Boerewors hoort bij de braai, maar wordt ook wel gebakken of gekookt. Vanwege de beperkte houdbaarheid van boerewors is ooit de droë wors uitgevonden, om mee te nemen op lange (voet)tochten.

Biltong:
De rondtrekkende herdersvolkeren in Zuidelijk Afrika gebruikten een eeuwenoude
manier van conserveren om hun vlees langere tijd te kunnen bewaren en makkelijker mee te nemen: ze kruidden reepjes (‘tong’ betekent reep) rundvlees, of wild, en hingen die te drogen in de warme (buiten)lucht. Biltong is tegenwoordig vooral geliefd als hartige snack.

Zeevruchten:
Met de Indische en Atlantische Oceaan onder handbereik beschikt Zuid-Afrika over een overvloed aan zeevis waaronder tonijn en makreel, en schaal- en schelpdieren als kreeften in verschillende variaties, oesters, mosselen en garnalen.

Vitaminen:
Vers fruit en groenten van de Kaap hielpen ooit al de Hollandse zeevaarders aan de broodnodige vitaminen, halverwege hun lange tocht. Tegenwoordig is Zuid- Afrika een belangrijk exporteur van (sub)tropische groenten en fruit. Uit de Oost-Transvaal komen mango’s, papaya’s, bananen en thee. Natal is sterk in suikerriet en avocado.

Wild:
Niet alle wild komt uit het wild. Vlees van soorten als koedoe, struisvogel, wrattenzwijn, springbok, impala en hert is toenemend populair vanwege het lage cholesterolgehalte. Het is lang niet altijd meer afkomstig uit wilde kuddes, maar steeds vaker van boerenbedrijven in de Karoo, waar ook het vermaarde lamsvlees vandaan komt.

Koeksister :
Gefrituurd gekronkeld koekje, gedoopt in ijskoude, mierzoete siroop met kaneel.

Wijn:
Van de Hugenoten die in de 17e eeuw Frankrijk ontvluchtten, kwam een deel terecht in Zuid-Afrika. Met meegebrachte wijnstokken legden zij de basis voor de bloeiende Zuid-Afrikaanse wijncultuur. Het centrum van het wijngebied ligt in het schitterende landschap rond Paarl. Alle bekende druivensoorten worden hier verbouwd, maar typisch Zuid-Afrikaans is de pinotage, in de jaren dertig van de vorige eeuw voortgekomen uit een kruising van de pinot noir en de hermitagedruif. Zo ontstond een soort die de weelderige smaakkenmerken van de pinot verenigt met een wijnstok die bestand is tegen hitte.

De rekening:
Uit eten is in Zuid-Afrika gemiddeld (iets) goedkoper dan in Nederland. Eén euro is ongeveer 16 Zuid-Afrikaanse  rand waard (juli 2018).

Bekijk de reizen door Zuid-Afrika!